oboz-w-homs

Obóz w Homs (w Syrii), gdzie formowano Brygadę Karpacką

Samodzielna Brygada Strzelców Karpackich została sformowana w 1940 roku w Syrii, początkowo według etatów francuskich z żołnierzy polskich ewakuowanych z Węgier i Rumunii oraz kadry oficerskiej sprowadzonej z Francji. Dowódcą został generał brygady Stanisław Kopański. Po kapitulacji Francji SBSK została przetransportowana do Palestyny i podporządkowana Anglikom. W połowie 1940 roku przeformowano ją na wzór brytyjski i przeszkolono w Palestynie. Na jesieni 1940 roku brygadę przeniesiono do Egiptu. Początkowo użyto jej do celów pomocniczych (budowy fortyfikacji, obsady stanowisk obronnych, służby dozorowej i wartowniczej).

gen-kopanski

Dowódca SBSK, gen. Stanisław Kopański

W sierpniu 1941 roku podjęto decyzję o użyciu Brygady Karpackiej w obronie obleganego przez Niemców i Włochów Tobruku. Twierdza w Tobruku została zbudowana przez Włochów po I wojnie światowej. Składała się z zespołu stałych fortyfikacji (zasieków, pól minowych i samodzielnych środków oporu) o długości ok. 50 km, rozmieszczonych półkoliście na pustyni, otaczających w odległości kilkunastu kilometrów port i miasto leżące na libijskim wybrzeżu Morza Śródziemnego.

stanowisko-rkm-u-w-tobruku

Stanowisko rkm-u na pozycji obronnej w Tobruku

W trakcie działań wojennych twierdza kilkakrotnie przechodziła z rąk do rąk. Na początku 1941 roku wojska brytyjskie zdobyły Tobruk broniony przez Włochów i pozostały tam aż do połowy 1942 roku pomimo uporczywych prób przełamania obrony przez kolejne ataki Włochów i Niemców. Do legendy przeszła obrona pustynnej twierdzy w okresie od kwietnia do grudnia 1941 roku. Przez cały ten czas Tobruk znajdował się w okrążeniu oblegany przez siły włosko-niemieckie. Początkowo walczyła tam 9 Dywizja australijska, która w październiku 1941 roku została zmieniona przez brytyjską 70 Dywizję Piechoty.

stanowisko-artylerzystow

Stanowisko polskich artylerzystów naprzeciw wzgórza Medauar pod Tobrukiem

Polacy zostali przetransportowani drogą morską do Tobruku w połowie sierpnia 1941 roku i bronili go wraz z Australijczykami a następnie Brytyjczykami przez 4 miesiące tj. do grudnia 1941 roku, kiedy to brytyjska ofensywa wyzwoliła twierdzę po ośmiu miesiącach ciągłego oblężenia.

gen-sikorski

Gen. Władysław Sikorski wśród obrońców Tobruku

W połowie listopada 1941 roku obrońców Tobruku wizytował gen. Władysław Sikorski. Jego pobyt wywarł ogromne wrażenie na załodze twierdzy, gdyż był jedynym z dowódców alianckich wysokiego szczebla, który zdecydował się na odwiedzenie pozycji położonych w głębi terytorium nieprzyjaciela. W kilka dni po wizycie gen. Sikorskiego rozpoczęła się ofensywa brytyjska. Obrońcy twierdzy aktywnie pomagali nacierającym uderzając na wroga i wiążąc go walką na wielu odcinkach.

na-zdobytym-wzgorzu-medauar

Na zdobytym przez Polaków wzgórzu Medauar – 10 grudnia 1941 roku

Pomimo wielu sukcesów niemieckich podczas tych walk morale szczurów Tobruku nie osłabło a nacierający alianci również wykazali się ogromną determinacją pomimo bardzo dużych strat. Wszystko to spowodowało poważne osłabienie sił państw Osi i ich stopniowe wycofanie po 3 tygodniach ciężkich walk. W trakcie obrony Tobruku Samodzielna Brygada Strzelców Karpackich poniosła straty liczące ponad 100 poległych, około 400 rannych i kilkuset chorych.
Oblężenie twierdzy i postawa jej obrońców przeszły do legendy jako symbol wyjątkowego bohaterstwa i siły woli w dążeniu do zwycięstwa.

Historia SBSK                              Kalendarium SBSK                             Twierdza Tobruk